Op de 57e Tong Tong Fair is Leila S. Chudori te gast (op 28, 29 en 31 mei). Voor Indisch Anders las Helga Ruebsamen Chudori’s prijswinnende roman Pulang en was zeer enthousiast. “Eigenlijk ben ik er nog steeds mee bezig.”

Naar huis, de roman van Leila S. Chudori, is mijn eerste kennismaking met de literatuur van het Indonesië van nu.
Ik ben nu enkele duizelingwekkende ervaringen rijker.
In ons land is het nog niet uitgekomen, maar enkele weken geleden kreeg ik een lees-exemplaar in handen, met de bedoeling er een recensie over te schrijven.
Ik begon het boek, in de nog niet geautoriseerde Nederlandse vertaling, te lezen op mijn manier, dus niet meteen zoals het behoort: netjes van begin tot einde, maar proevend en tastend, hier een stuk, dan verder bladeren, daar een pluk, nog een plukje, even kijken hoe het verder gaat en of het nog goed komt, dan weer terug.
Gaandeweg drong tot me door dat ik ten prooi was aan een totaal andere beleving dan alleen maar rustig hier en daar een stukje zitten lezen, het leek er eerder op dat ik in een snel stromende, onbekende rivier was gesprongen die me meevoerde en fantastische uitzichten bood, boven en onder water en pas toen besefte ik ook dat het moeite zou kosten weer op het droge te komen.
Dat lukte tenslotte door het boek vastberaden dicht te klappen.
Aan wal gekomen bleef alles wat ik had ondervonden door mijn hoofd gaan, het speelde zich voor mij af als een vuurwerk, een modern concert, een serene uitvoering op gamelan, een theatraal spektakel, allemaal tegelijk, pal voor mijn ogen, recht in mijn oren.
Eigenlijk ben ik er nog steeds mee bezig.
Want dit boek is geen doorsnee-boek met kop, lijf en staart, het is een schitterend verschijnsel met meerdere koppen en staarten. Het telt 415 bladzijden in de Nederlandse vertaling, maar de hoeveelheid aan drama en personages, hun levens, hun liefdes, hun dood, kaleidoscopisch en toch met vaste schrijvershand neergezet; het is van zo’n overrompelende hoeveelheid en gevarieerde aard dat een dieet van hooguit 3 bladzijden per dag voor een gewone lezer een verstandig advies zou zijn.
Naar huis is niet zomaar een boek, het is een belevenis.
Van mij krijgt het klinkende lof, her en der heb ik enthousiaste uitroeptekens in de kantlijn gezet en ik wil mijn oprechte bewondering uitspreken voor de ferme greep op de stof van de auteur, voor haar gewetensvolle documentatie van de diep droevige feiten die hebben geleid tot deze geschiedenis, bewondering ook voor de liefde en de overtuiging waarmee ze haar personages heeft gevormd.

Het Zwarte Gat
Leila S.Chudori, de schrijfster, is werkzaam in Indonesie als journaliste, zij is de dochter van journalisten, haar vader Mohamed Chudori, die enkele jaren geleden is overleden, was o.a. de oprichter van The Jakarta Post.
Leila is geboren in 1962, zij maakt reportages, schrijft filmkritieken en heeft ook fictie op haar naam staan, kinderboeken en enkele romans.
Aan het boek Pulang dat bij ons Naar huis zal gaan heten werkte Leila S. Chudori zes jaar lang.
“Novel Pulang asks tough questions of Indonesia”, schreef The Jakarta Globe, na de presentatie van het boek.
Pittige vragen, jazeker, want nog steeds bestaat er onvoldoende duidelijkheid omtrent de inktzwarte en van bloed doordrenkte jaren zestig in het Indonesië van de vorige eeuw en die jaren leverden de ondergrond, waaraan het boek is ontsproten.
Na de mislukte coupe van 1965, beter bekend onder de naam “de moorden van 30 september”, begon een duistere periode, die 32 jaren zou duren en die als “het Zwarte Gat” de geschiedenis van Indonesië is ingegaan.
Al die jaren is van hogerhand een volstrekt eenzijdige en grotelijks verdraaide versie van de gebeurtenissen gegeven, een versie die werd opgenomen in de officiële geschiedschrijving, in leerprogramma’s en schoolboeken, een versie die doordrong tot in musea, films en in “goedgekeurde” boeken. Tot de vele verbannen schrijvers behoorde ook Pramoedya Ananta Toer, wiens boeken waren verboden omdat zij staatsgevaarlijk en opruiend zouden zijn. De generatie waartoe de schrijfster behoort is opgegroeid met deze vervormde denkbeelden en wist aanvankelijk niet anders. In een artikel op de website www.insideindonesia.org vertelt Leila Chudori hoe ze als 19-jarige studente op Pasar Senen illegaal een boek van Pramoedya aanschaft. “Het ging eraan toe als in een thriller, we moesten op geheime plaatsen afspreken, voor elke handeling een andere plaats. Het boek was dik in kranten gewikkeld en ook het geld ervoor moest ik stevig verpakken in krantenpapier”, schrijft ze.
Het besluit om een boek te schrijven dat zich afspeelde in en als gevolg van het Zwarte Gat, kwam bij haar in stukjes en beetjes, al wist ze wel meteen dat haar boek niet zou gaan over de grote namen onder de daders en de slachtoffers, het zou geen herhalend verslag zijn van de grootse, de wrede of de vergeefse daden, van begin af aan wilde Chudori juist de nooit genoemde en door niemand geziene gebeurtenissen beschrijven van de naamloze mens, de ongenoemde kleine held, de mens die tegen wil en dank wordt meegesleurd in een lot dat voor hem wordt bedisseld door ongeziene krachten.

Pulang, dat in december 2012 in het Goethe-huis in Jakarta werd gepresenteerd, is vertaald in het Nederlands door Hendrik Maier en het komt in oktober aanstaande uit bij De Geus. Rond die zelfde tijd zal het in het Engels verschijnen als Home en in het Duits als Pulang (Heimkehr nach Jakarta). De drie vertalingen worden gelanceerd op de Frankfurter Buchmesse, waar Indonesië dit jaar eregast zal zijn.
Het boek, dat als kern het ballingschap heeft, zal over enkele maanden zijn reis door de wereld maken.

HELGA RUEBSAMEN

Naar huis, door Leila S. Chudori, vertaling Hendrik Maier, verschijnt oktober 2015 in Nederland bij De Geus. Leila S. Chudori neemt een beperkt aantal exemplaren van de Engelse vertaling mee naar de Tong Tong Fair voor degenen die niet tot het najaar willen wachten.

Lees hier meer over de aanwezigheid van Leila S. Chudori op de Tong Tong Fair.

De grote foto bovenaan de pagina werd gemaakt door Henriette Guest.