Sluimerend Vuur: Op je laten inwerken

Auteur, beeldend kunstenaar en filmregisseur Marion Bloem bezocht Sluimerend Vuur op de Tong Tong Fair.  “Het is zeer de moeite waard om de rangschikking van Forgács over je heen te laten komen.”

De Tong Tong Fair is een begrip in Nederland. Veel Nederlanders blijven volharden dit evenement nog altijd Pasar Malam te noemen, maar de TTF onderscheidt zich essentieel van de pasars in overige delen van het land.
Behalve de omvang van de fair, de lezingen en optredens van auteurs, de hoge kwaliteit artiesten, de aandacht voor boeken, en de signeersessies van schrijvers is er nog een belangrijk verschil: de tentoonstellingen en/of installaties.
Dit jaar is er een extra tent voor het werk van Péter Forgács, een Hongaar die zich twintig jaar lang gebogen heeft over vakantiefilmpjes en brieven uit de koloniale periode. Ik kende de meeste filmpjes al, wist van het bestaan ervan, en wachtte vol ongeduld op wat er met het materiaal zou gebeuren. Omdat ik de tentoonstelling van het werk van Forgács in EYE vanwege verblijf in Jakarta heb misgelopen, ben ik blij dat ik hem nu op de Tong Tong Fair kan bekijken.

SL14_N6A3257

Het is zeer de moeite waard om de rangschikking van Forgács over je heen te laten komen. Het contrast tussen de arme hardwerkende Indonesische bevolking en de bevoorrechte positie van de Hollander wordt onmiddellijk duidelijk. In combinatie met de brieven, waar je flarden van binnenkrijgt, wordt het schrijnend. Het is voelbaar wat het met iemand doet als hij of zij als schattig blond meisje in Nederlands-Indië opgroeide, en het als vanzelfsprekend ervoer dat Indonesische leeftijdgenootjes op het land werkten, straatverkoper waren, of andere handarbeid verrichtten, terwijl hij of zij zelf als prinsje of prinsesje door Indonesische bedienden op hun wenken werden bediend. Filmmateriaal dat de Hollanders in Indië maakten om in Holland aan familie en vrienden te tonen, krijgt de toeschouwer in combinatie met voorgelezen brieven voorgeschoteld. Deze beleving is anders dan het lezen van een boek of het zien van een film over die periode.
Je hoeft niet elk filmpje helemaal te bekijken, je kunt volstaan met door de tent te lopen en alles op je af te laten komen. Als je er al eens bent geweest kun je er zonder je te vervelen nogmaals binnenwandelen, omdat het een dynamisch geheel is waarbij je telkens weer getroffen kunt worden door een ander accent. Ik raad iedereen aan die familie heeft met banden met die koloniale tijd om er binnen te gaan en de diverse beelden en geluiden op zich in laten werken en over zich heen laten komen. Mocht je niet van Indisch eten houden is de installatie al voldoende reden om een bezoek aan de Tong Tong Fair te brengen. De ingang naar de tentoonstellingstent is vlak na de ingang rechts, dus je hoeft niets van het Indische spektakel mee te maken als je alleen voor de installatie komt. Je gaat zoveel meer begrijpen van je oma, opa, moeder, vader, oom, tante… maar vooral van wat de werkelijkheid van een kolonie nu eigenlijk is.

Er is wat mij betreft slechts één groot kritiekpunt. Het is er koud. Ook op warme dagen dringt de Nederlandse zon niet door het tentdoek heen. Om je echt in het oude Nederlands-Indië te wanen zou je net als het Javaanse jongetje dat met een patjol het land bewerkt, zwaar moeten transpireren terwijl je zijn Hollandse leeftijdgenootjes in het zwembad ziet duiken.

MARION BLOEM

De installatie Sluimerend Vuur; Verhalen uit Nederlands-Indië van Péter Forgács is een LUMEN FILM productie in coproductie met EYE en werd mede mogelijk gemaakt door SNS Reaalfonds, VSBfonds, Mondriaan Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds. De herplaatsing op de Tong Tong Fair is mogelijk gemaakt door Mondriaan Fonds en Fonds 1818, en sponsoring door de Pasar Malam Besar BV. Sluimerend Vuur van Péter Forgács is nog tot en met 9 juni te zien op de 56e Tong Tong Fair.